Jallianwala Bagh Massacre : जालियनवाला बाग हत्याकांड: भारताच्या स्वातंत्र्य लढ्यातील एक दुःखद घटना.
या दुःखद घटनेने शेकडो शांततापूर्ण आंदोलकांना ब्रिटीश सैन्याने मारले. या हत्याकांडाने ब्रिटीश वसाहतवादी राजवटीच्या क्रूरतेची आणि दडपशाहीची आठवण करून दिली आणि भारतीय लोकांना त्यांच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्यात एकत्र केले. हा लेख या घटनेचा इतिहास, भारताच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्यावर त्याचा प्रभाव आणि आजही देशाच्या सामूहिक स्मृतीमध्ये तो कसा प्रतिध्वनित आहे याबद्दल माहिती देतो. भारतीय इतिहासातील या निर्णायक क्षणाबद्दल आणि त्याने मागे सोडलेल्या चिरस्थायी वारशाबद्दल जाणून घ्या.
जालियनवाला बाग हत्याकांड हा भारताच्या इतिहासातील एक काळा अध्याय आहे. भारताच्या स्वातंत्र्य लढ्यातील ती सर्वात दुःखद आणि क्रूर घटना होती. अजूनही भारतीय लोकांच्या आठवणींमध्ये तो दिवस कोरलेला आहे, कारण तो इंग्रजांनी भारतीय लोकांवर केलेल्या दडपशाही आणि हिंसाचाराचे प्रतिनिधित्व करतो.
13 एप्रिल 1919 रोजी, पंजाबमधील अमृतसर येथील जालियनवाला बाग या सार्वजनिक उद्यानात शांततापूर्ण निदर्शनांसाठी लोकांचा जमाव जमला होता. भारतातील ब्रिटीश वसाहतवादी राजवट संपुष्टात आणण्याची त्यांनी मागणी केली. भारतातील राष्ट्रवादी चळवळ दडपण्यासाठी ब्रिटीश सरकारने पारित केलेल्या रौलेट कायद्याच्या विरोधात शांततापूर्ण आंदोलनात सहभागी झालेल्या सर्व स्तरातील पुरुष, स्त्रिया आणि मुलांचा या गर्दीत समावेश होता. या रौलेट कायद्याला देशभरात मोठ्या प्रमाणावर विरोध आणि निदर्शने झाली.
तथापि, हे शांततापूर्ण निदर्शन लवकरच एक दुखद स्वप्न बनले जेव्हा या भागातील ब्रिटीश सैन्याचे अधिकारी कर्नल जनरल रेजिनाल्ड डायर यांनी आपल्या सैनिकांना निशस्त्र जमावावर गोळीबार करण्याचे आदेश दिले. जमाव बागेत अडकला होता आणि सुमारे 10 मिनिटे गोळीबार सुरू होता, परिणामी शेकडो निष्पाप लोकांचा मृत्यू झाला.
या हत्याकांडाचे क्रूर स्वरूप मृतांच्या संख्येवरून दिसून आले. मृतांची नेमकी संख्या माहित नाही, परंतु अंदाजे 379 लोक मारले गेले आणि 1,000 हून अधिक लोक जखमी झाले. या हत्याकांडाने संपूर्ण देशाला धक्का बसला आणि भारतीय नेते आणि आंतरराष्ट्रीय समुदायाकडून मोठ्या प्रमाणावर निषेध नोंदवला गेला.
जालियनवाला बाग हत्याकांडाचा भारताच्या स्वातंत्र्य लढ्यावर खोलवर परिणाम झाला. यामुळे देशभरात निषेध आणि सविनय कायदेभंगाच्या आंदोलनांची लाट उसळली. शांततापूर्ण निदर्शने आणि ब्रिटिश सरकारशी वाटाघाटी करण्याचा सल्ला देणार्‍या भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसने आपली भूमिका बदलली आणि स्वातंत्र्याच्या लढ्यात अधिक आक्रमक दृष्टिकोन स्वीकारला. या हत्याकांडामुळे असहकार चळवळ देखील सुरू झाली, ज्याचा उद्देश ब्रिटीश वस्तू आणि संस्थांवर बहिष्कार घालणे होते.
जालियनवाला बाग हत्याकांड हा भारताच्या स्वातंत्र्य लढ्याला कलाटणी देणारा होता. हे ब्रिटीश वसाहतवादी राजवटीच्या क्रूरतेचे आणि दडपशाहीचे स्मरण करून देणारे ठरले आणि भारतीय लोकांना त्यांच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्यात एकत्र केले. हे हत्याकांड भारतीय जनतेने स्वातंत्र्याच्या लढ्यात केलेल्या बलिदानाचे प्रतीक आणि इंग्रजांनी केलेल्या अमानुष कृत्याची नोंद आहे.